Aktualności
09/12/2016
Sąd Najwyższy rozstrzygnął problem intertemporalny związany z nowelizacją procedury karnej
W dniu 29 listopada 2016 r. Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów (sygn. akt I KZP 10/16) podjął uchwałę mającą moc zasady prawnej, która rozstrzyga rozbieżności występujące w orzeczeniach Sądu Najwyższego i powoduje istotne konsekwencje dla praktyki sądów powszechnych, a przede wszystkim dla uprawnień stron postępowań sądowych wszczętych przed dniem 1 lipca 2015 r. i pozostających w toku po dniu 14 kwietnia 2016 r.
Przed dniem 1 lipca 2015 r. przepis art. 100 § 3 k.p.k. zobowiązywał sąd do doręczania stronom jedynie tych wyroków, które zapadły na posiedzeniu. Wyroki zapadające na rozprawie doręczane były na wniosek stron, a termin do ich zaskarżenia biegł od dnia ogłoszenia wyroku. Na skutek nowelizacji z dnia 27 września 2013 r. (która weszła w życie w dniu 1 lipca 2015 r.) art. 100 § 3 k.p.k. uległ zmianie i został wprowadzony obowiązek doręczania wyroku wszystkim stronom, które nie były obecne przy jego ogłoszeniu. Ta sama zasada dotyczyła zaskarżalnych oraz kończących postępowanie zarządzeń i postanowień. Od dnia 15 kwietnia 2016 r. art. 100 § 3 k.p.k. stanowi, że wyrok doręcza się podmiotom uprawnionym do wniesienia środka odwoławczego tylko wtedy, gdy wymaga tego ustawa. Pozostałe wyroki nie są zatem z urzędu doręczane stronom, a termin do ich zaskarżenia biegnie od daty ogłoszenia wyroku, bez względu na to, czy strona była obecna podczas ogłoszenia.
Sąd Najwyższy przesądził zatem, iż w sprawach prowadzonych po dniu 14 kwietnia 2016 r., w których akt oskarżenia, wniosek o wydanie wyroku skazującego, wniosek o warunkowe umorzenie postępowania lub wniosek o umorzenie postępowania przygotowawczego i orzeczenie środka zabezpieczającego skierowano do sądu przed dniem 1 lipca 2015 r., zastosowanie znajdują przepisy regulujące przebieg postępowania karnego wprowadzone przez ustawę nowelizującą z dnia 11 marca 2016 r., a więc – co do zasady – przepisy nowe. Stanowczo jednak podkreślił, iż sądy powinny udzielać stronom informacji o nowym brzmieniu art. 100 § 3 k.p.k., zwłaszcza wtedy, gdy strony te nie korzystały z pomocy obrońcy czy pełnomocnika. Realizacja obowiązku stosownego pouczenia stanowić powinna dla stron gwarancję zabezpieczenia ich interesów w warunkach zmieniającego się zakresu ich uprawnień.