Blog

Dynamiczny rozwój usług cyfrowych oraz coraz większa dostępność do Internetu spowodowały, że modyfikacja przepisów cyfrowych stała się jednym z priorytetów Komisji Europejskiej aktualnej kadencji. Ustawodawca dostrzegł bowiem, że konsekwencją błyskawicznego rozwoju przestrzeni cyfrowej jest fakt, iż jej użytkownicy są narażeni na coraz większe ryzyko i szkody w Internecie.

I tak w dniu 27 października 2022 roku w unijnym dzienniku urzędowym został opublikowany akt prawny regulujący przestrzeń cyfrową tzw. akt o usługach cyfrowych, potocznie nazywany konstytucją Internetu. Jego celem jest przyczynienie się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego usług pośrednich poprzez ustanowienie zharmonizowanych przepisów dotyczących bezpiecznego, przewidywalnego i budzącego zaufanie środowiska internetowego, które ułatwia innowacje i w którym skutecznie chronione są prawa podstawowe zapisane w Karcie, w tym zasada ochrony konsumentów.

Rozporządzenie obowiązuje od 16 listopada 2022 roku, jednak zdecydowana większość jego przepisów będzie miała zastosowanie od 17 lutego 2024 roku, dając tym samym czas dostawcom usług cyfrowych na przygotowanie się do nowych regulacji unijnych. Co istotne, rozporządzenie ma zastosowanie nie tylko do dostawców, którzy mają siedzibę w UE lecz także do dostawców mających siedzibę poza nią pod warunkiem, że dostarczają oni swoje usługi do państw UE.

Przedmiotowy akt prawny koncentruje się przede wszystkim na stworzeniu bezpiecznej przestrzeni cyfrowej dla użytkowników cyfrowych oraz ochronie podstawowych jej praw. Ma umożliwić walkę z rozprzestrzenianiem się nielegalnych treści, dezinformacją i innymi zagrożeniami społecznymi. Ponadto, określa w sposób przejrzysty obowiązki dostawców usług cyfrowych takich jak rynki cyfrowe czy media społecznościowe oraz nakłada obowiązki na dostawców platform internetowych, kierując się przy tym zasadą proporcjonalności. Oznacza to, iż największe obowiązki spoczywają na dostawcach dużych platform internetowych. Za dużą platformę internetową uznaje się podmiot, który świadczy usługi dla więcej niż 45 milionów użytkowników miesięcznie (np. Google, Facebook, Twitter czy Amazon) i został uznany za taką jednostkę na podstawie decyzji Komisji Europejskiej.

Rozporządzenie wprowadza również nowe przepisy dotyczące identyfikacji przedsiębiorców na internetowych platformach handlowych, wzmożonego nadzoru oraz środków przejrzystości 
w odniesieniu do platform internetowych.

Akt o usługach cyfrowych stanowi część jednolitego rynku cyfrowego UE i dotyczy w zasadzie wszystkich dostawców usług pośrednich. Usługa pośrednia, do której odwołują się niemal wszystkie zapisy rozporządzenia, to taka, w której dostawca pośredniczy w wykonaniu usługi na odległość, drogą elektroniczną i na indywidualne żądanie odbiorcy.

Usługi pośrednie obejmują trzy kategorie usług: zwykła usługa przekazu, która polega na transmisji w sieci telekomunikacyjnej informacji przekazanych przez odbiorcę usługi lub na zapewnianiu dostępu do sieci telekomunikacyjnej; usługi cachingu obejmujące automatyczne, pośrednie i krótkotrwałe przechowywanie informacji wyłącznie w celu usprawnienia późniejszej transmisji informacji na żądanie innych odbiorców oraz Dynamiczny rozwój usług cyfrowych oraz coraz większa dostępność do Internetu spowodowały, że modyfikacja przepisów cyfrowych stała się jednym z priorytetów Komisji Europejskiej aktualnej kadencji. Ustawodawca dostrzegł bowiem, że konsekwencją błyskawicznego rozwoju przestrzeni cyfrowej jest fakt, iż jej użytkownicy są narażeni na coraz większe ryzyko i szkody w Internecie. polegające na przechowywaniu informacji przekazanych przez odbiorcę usługi. W praktyce podmiotami, których dotyczy ww. akt prawny są:

1)     internetowe platformy handlowe;
2)     serwisy społecznościowe;
3)     platformy udostępniania treści;
4)     internetowe platformy z ofertami podróży i zakwaterowania;
5)     odbiorcy usług pośrednich będący zarówno osobami fizycznymi jak i osobami prawnymi.

Tzw. konstytucja Internetu w sposób bardzo klarowny ustala obowiązki dostawców usług, którzy będą zobowiązani m.in. do:

1)     zapobiegania zagrożeniom systemowym (rozpowszechnianiem nielegalnych treści, dezinformacją i innymi zagrożeniami społecznymi);
2)     poddawania do publicznej wiadomości sprawozdania dotyczącego wszelkiego moderowania treści lub stosowaniu systemów rekomendacji;
3)     poddawania się kontrolom poprzez udostępnianie odpowiednim organom swoich danych i algorytmów;
4)     wyznaczenia punktu kontaktowego w celu sprawnego przekazywania informacji pomiędzy państwami członkowskimi, Komisją i Radą Usług Cyfrowych;
5)     ochrony małoletnich m.in. poprzez wprowadzenie na platformach dla nich dostępnych odpowiednich środków zapewniających wysoki poziom prywatności i bezpieczeństwa małoletnich oraz zakaz kierowania do nich reklam;
6)     niestosowania nieuczciwych praktyk i niektórych rodzajów reklamy ukierunkowanej.

Ustawodawca wprowadził również nowe regulacje umożliwiające swobodną wypowiedź 
w Internecie, dzięki którym jest możliwe odwołanie się od decyzji o usunięciu danej treści lub zablokowaniu konta przez dostawcę usługi. Dopuszczalne będzie wyłącznie usuniecie treści 
o charakterze nielegalnym, jednak jej autor powinien zostać należycie poinformowany 
o przysługującym mu sposobie odwołania. Takie działanie ma na celu ochronę osób najbardziej narażonych na wykluczenie np. z uwagi na ich pochodzenie etniczne, religijne czy dzieci.

Akt o usługach cyfrowych przewiduje powołanie nowego organu o charakterze krajowym, który będzie czuwał nad prawidłowym stosowaniem przepisów niniejszego rozporządzenia oraz będzie posiadał uprawnienia do rozpatrywania skarg użytkowników, w których ocenie prawo zostało naruszone – Koordynatora ds. Usług Cyfrowych. Kolejnym nowo powołanym organem jest Europejska Rada ds. Usług Cyfrowych, której zadaniem jest wspieranie wdrażania aktu 
o usługach cyfrowych przez państwa członkowskie oraz koordynowanie współpracy między koordynatorami krajowymi. Na szczeblu europejskim, nadzór nad wielkimi platformami internetowymi oraz odpowiednim stosowaniem przepisów zawartych w rozporządzeniu będzie sprawować Komisja Europejska, która dodatkowo będzie posiadała prawo nałożenia sankcji na podmiot łamiący przedmiotowe przepisy.