Blog

Z fuzjami i przejęciami spółek ściśle wiąże się problematyka konieczności zgłoszenia zamiaru koncentracji Prezesowi UOKiK. Czym jest ?zamiar koncentracji?? Kto i kiedy powinien go zgłosić do UOKiK? Jakie są sankcje za niedochowanie obowiązku zgłoszenia zamiaru koncentracji?

Na początek należy wyjaśnić czym jest koncentracja w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów ? koncentracja to nic innego jak szerokie rozumienie wszelkich procesów M&A (fuzji i przejęć). Ustawa wyróżnia 4 rodzaje koncentracji:
1) połączenie dwóch lub więcej samodzielnych przedsiębiorców
2) przejęcie ? czyli nabycie lub objęcie udziałów lub akcji innego przedsiębiorcy albo jakiekolwiek inne uzyskanie bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad innym przedsiębiorcą. Zarówno przejmującym jak i przejmowanym może być jeden albo więcej przedsiębiorców.
3) utworzenie wspólnego przedsiębiorcy ? oznacza utworzenie wspólnego podmiotu gospodarczego przez kilku przedsiębiorców poprzez np. założenie spółki celowej. Należy jednak podkreślić, że przedsiębiorcą nie musi być spółka, lecz może również np. spółdzielnia, fundacja czy stowarzyszenie
4) nabycie przez przedsiębiorcę części mienia innego przedsiębiorcy, tzn. całości lub części przedsiębiorstwa.

Nie jest przy tym wykluczone aby wskazane wyżej rodzaje koncentracji ze sobą łączyć, np.: poprzez nabycie udziałów lub akcji oraz nabycie części mienia.

Zgodnie z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów, przedsiębiorcy mają obowiązek zgłaszać Prezesowi UOKiK zamiar koncentracji, czyli zamiar dokonania którejkolwiek z wymienionych wyżej czynności. Należy podkreślić, że zgłoszenia wymaga zamiar a nie fakt dokonania koncentracji.

Samo zgłoszenie zamiaru koncentracji nie oznacza automatycznie możliwości jej dokonania. Zgłoszenie zamiaru w gruncie rzeczy jest wnioskiem o wydanie decyzji przez Prezesa UOKiK o wyrażeniu zgody na koncentrację, a jego złożenie inicjuje postępowanie administracyjne zmierzające do wydania tej decyzji.

Należy jednak zaznaczyć, że obowiązek zgłoszenia nie dotyczy wszystkich przedsiębiorców, a jedynie tych największych, tj. takich których łączny światowy obrót w roku obrotowym poprzedzającym zgłoszenie przekroczył równowartość 1.000.000.000 euro lub łączny obrót na terytorium RP przekroczył 50.000.000 euro.

Jednak od powyższej zasady są pewne wyjątki, bowiem wyłączone ze obowiązku zgłoszenia są następujące koncentracje:
1) gdy obrót łączących się przedsiębiorców lub przedsiębiorców tworzących nowego przedsiębiorcę nie przekracza na terytorium Polski równowartości 10.000.000 euro w żadnym z dwóch poprzednich lat obrotowych, a w przypadku przejęcia kontroli lub nabycia części mienia wartość obrotu przedsiębiorcy przejmowanego lub nabywane części mienia nie przekracza równowartości 10.000.000 euro.
2) polegające na czasowym nabyciu lub objęciu przez instytucję finansową akcji albo udziałów w celu ich odsprzedaży, jeżeli przedmiotem działalności gospodarczej tej instytucji jest prowadzone na własny lub cudzy rachunek inwestowanie w akcje albo udziały innych przedsiębiorców, pod określonymi w ustawie warunkami,
3) polegające na czasowym nabyciu lub objęciu przez przedsiębiorcę akcji lub udziałów w celu zabezpieczenia wierzytelności, pod warunkiem że nie będzie on wykonywał praw z tych akcji lub udziałów, z wyłączeniem prawa do ich sprzedaży;
4) następujące w toku postępowania upadłościowego, z wyjątkiem sytuacji gdy zamierzający przejąć kontrolę lub nabywający część mienia jest konkurentem albo należy do grupy kapitałowej, do której należą konkurenci przedsiębiorcy przejmowanego lub którego część mienia jest nabywana;
5) przedsiębiorców należących do tej samej grupy kapitałowej.

W praktyce największe znaczenie mają wyłączenia zawarte w pkt. 1) tj. kryterium wartości obrotu na terytorium Polski oraz pkt. 5), który wyłącza obowiązek zgłaszania koncentracji (niezależnie od wartości) w ramach jednej grupy kapitałowej.

W przypadku gdy koncentracja wymaga zgłoszenia Prezesowi UOKiK, można jej dokonać dopiero po uzyskaniu pozytywnej decyzji, tj. decyzji wyrażającej zgodę na jej dokonanie. Możliwe jest też uzyskanie zgody warunkowej, czyli takiej która uzależniona jest od wyzbycia się całości lub części majątku jednego lub kilku przedsiębiorców albo wyzbyciu się kontroli nad jednym lub więcej przedsiębiorcami. Warunkiem może być też udzielenie licencji praw wyłącznych konkurentowi. W decyzji warunkowej Prezes UOKiK oznacza termin w jakim powinien być spełniony warunek.

Sankcją za dokonanie koncentracji bez zgody UOKiK, nawet nieumyślne, jest kara finansowa w wysokości do 10% obrotu przedsiębiorcy w roku poprzedzającym wydanie decyzji.

Reasumując, przy dokonywaniu fuzji i przejęć dużych przedsiębiorców zawsze należy zbadać obroty tych przedsiębiorców i ustalić czy nie zachodzi konieczność zgłoszenia zamiaru koncentracji Prezesowi UOKiK.