Blog

 

Zakładanie stowarzyszeń to proces, który może wydawać się skomplikowany.  Przestrzegając kilku prostych kroków, zarówno obywatele Rzeczpospolitej Polskiej, jak i cudzoziemcy mogą stworzyć własne stowarzyszenie, które będzie działać w zgodzie z przepisami prawa.

 

1. Kto może założyć stowarzyszenie?

Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach, stowarzyszenie może założyć grupa co najmniej 7 osób. Jak wskazał Sąd Najwyższy[1], zarówno w powołanym przepisie, jak i w innych postanowieniach regulujących tworzenie stowarzyszeń, nie używa się określenia „osoby fizyczne”. Pomimo to, linia orzecznicza jednogłośnie wskazuje, iż osoby prawne nie mogą być założycielami stowarzyszenia tworzonego na podstawie ustawy Prawo o stowarzyszeniach[2].

W rozumieniu ustawy Prawo o stowarzyszeniach, założycielami stowarzyszenia mogą być:

• obywatele polscy posiadający pełną zdolność do czynności prawnych oraz niepozbawieni praw publicznych,
• cudzoziemcy mający miejsce zamieszkania na terytorium Polski,
• małoletni w wieku 16-18 lat, mający ograniczoną zdolność do czynności prawnych, w tym mogą korzystać z czynnego i biernego prawa wyborczego, jednakże w składzie zarządu stowarzyszenia, większość muszą stanowić osoby o pełnej zdolności do czynności prawnych.

 

2. Statut stowarzyszenia

Założyciele uchwalają statut stowarzyszenia, który reguluje jego działanie. Zgodnie z art. 10 ustawy Prawo o stowarzyszeniach, statut powinien w szczególności określać:

• nazwę stowarzyszenia,
• teren działania i siedzibę stowarzyszenia,
• cele i sposoby ich realizacji,
• sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków,
• władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencje,
• możliwość otrzymywania przez członków zarządu wynagrodzenia za czynności wykonywane w związku z pełnioną funkcją,
• sposób reprezentowania stowarzyszenia, w szczególności sposób zaciągania zobowiązań majątkowych, a także warunki ważności uchwał władz stowarzyszenia,
• sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich,
• zasady dokonywania zmian statutu,
• sposób rozwiązania się stowarzyszenia.

 

3. Zebranie założycielskie stowarzyszenia

Jednym z głównych etapów zakładania stowarzyszenia jest zebranie założycielskie. Podczas tego spotkania założyciele podejmują kluczowe decyzje dotyczące organizacji i działalności stowarzyszenia. W trakcie zebrania należy:

• sporządzić listę założycieli zawierającą dane osobowe (imię, nazwisko, data i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania) oraz podpisy,
• podjąć uchwałę o utworzeniu stowarzyszenia,
• uchwalić statut stowarzyszenia,
• wybrać członków zarządu oraz organ kontrolny,
• sporządzić protokół z wyboru władz stowarzyszenia.

 

4. Rejestracja stowarzyszenia

Zgodnie z art. 12 ustawy Prawo o stowarzyszeniach, zarząd stowarzyszenia składa wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS), do którego należy dołączyć:

• listę założycieli,
• protokół z wyboru władz stowarzyszenia,
• informację ze wskazaniem adresu siedziby stowarzyszenia.

Wniosek musi być podpisany przez wszystkich członków zarządu stowarzyszenia.

Po stwierdzeniu, że statut jest zgodny z przepisami prawa, a założyciele spełniają wymagania ustawowe, sąd rejestrowy wydaje postanowienie o wpisie stowarzyszenia do KRS.

Warto dodać, że przed dokonaniem wpisu sąd może wyznaczyć posiedzenie wyjaśniające, jeśli uzna to za niezbędne.

Sąd rejestrowy powiadamia właściwy organ nadzorujący o dokonanym wpisie, przekazując jednocześnie odpis postanowienia, statut stowarzyszenia oraz listę założycieli. Po dokonaniu wpisu do KRS, stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i jednocześnie może rozpocząć działalność.

[1] Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 września 2012 r., sygn. akt I CSK 76/12.

[2] Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 maja 1994 r., sygn. akt I ACr 280/94.