Blog

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, wymiar urlopu uzależniony jest od stażu pracy. Pracownikowi zatrudnionemu krócej niż 10 lat przysługuje 20 dni urlopu, pracownikowi ze stażem pracy dłuższym niż 10 lat – 26 dni. 

Do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:

1) zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,

2) średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,

3) średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,

4) średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,

5) szkoły policealnej – 6 lat,

6) szkoły wyższej – 8 lat.

Wskazane okresy nie sumują się. W sytuacji łączenia nauki z pracą zarobkową do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wlicza się okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.

Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy nabywa prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. W przypadku podjęcia lub zakończenia pracy w trakcie roku kalendarzowego, pracownikowi przysługuje proporcjonalny urlop wypoczynkowy:

a) u dotychczasowego pracodawcy – w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy chyba, że przed ustaniem tego stosunku pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze,

b) u kolejnego pracodawcy – w wymiarze proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego (w razie zatrudnienia na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego) lub proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym (w razie zatrudnienia na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego). 

Urlop proporcjonalny przysługuje pracownikowi także po powrocie pracownika do pracy u dotychczasowego pracodawcy po trwającej co najmniej 1 miesiąc nieobecności spowodowanej:

1) urlopem bezpłatnym,

2) urlopem wychowawczym,

3) odbywaniem zasadniczej służby wojskowej lub jej form zastępczych, służby przygotowawczej, okresowej służby wojskowej, terytorialnej służby wojskowej pełnionej rotacyjnie, przeszkolenia wojskowego albo ćwiczeń wojskowych;

4) tymczasowym aresztowaniem,

5) odbywaniem kary pozbawienia wolności,

6) nieusprawiedliwioną nieobecnością w pracy.

Pracownicy odbywający wcześniej staż jako osoby bezrobotne w celu nabycia umiejętności praktycznych do wykonywania pracy, nabywają prawo do urlopu proporcjonalnie do okresu zatrudnienia u pracodawcy w oparciu o umowę o pracę. Na wymiar urlopu pracowniczego nie wpływa natomiast urlop udzielony w ramach odbywania stażu. 

Podobne zasady obowiązują w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę przez pracodawcę pracowników, którzy wcześniej wykonywali pracę na rzecz pracodawcy jako pracownicy tymczasowi. 

W przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu wypoczynkowego w danym roku, pracownik powinien wykorzystać urlop wypoczynkowy nie później niż do 30 września w następnym roku kalendarzowym. Prawo do urlopu przedawnia się z upływem 3 lat liczonych od dnia 30 września po roku, w którym pracownik nabył prawo do urlopu. 

Zgodnie z art. 18 Kodeksu pracy, pracodawca może pracownikowi przyznać większą liczbę dni urlopu. Określonej ustawowo liczby dni urlopu nie można natomiast zmniejszyć. Pracownik nie może się także zrzec prawa do urlopu. 

Zasadniczo pracodawca nie może nakazać pracownikowi wykorzystania urlopu wypoczynkowego chyba, że pracownik jest w okresie wypowiedzenia. Skorzystanie z urlopu wypoczynkowego jest prawem pracownika i zależy od jego woli. Pracodawca nie jest także związany wnioskiem urlopowym pracownika, o ile nie został złożony przez pracownika wracającego do pracy po urlopie macierzyńskim lub pracownika małoletniego w okresie ferii. 

W przypadku rozwiązania umowy o pracę, pracownikowi przysługuje ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy przysługuje proporcjonalnie za każdy rozpoczęty miesiąc pracy. Po przepracowaniu chociaż jednego dnia w danym miesiącu pracownikowi przysługuje ekwiwalent za cały miesiąc. Pracownikowi należy wypłacić ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w dniu rozwiązania umowy o pracę. 

Podobnie jak prawa do urlopu wypoczynkowego, ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy również nie można się zrzec ani przenieść na inną osobę. 

Autor:

Karolina Wojtas – aplikant adwokacki, kancelaria Duraj Reck i Partnerzy.