Blog

Już od niemalże roku obowiązuje unijna dyrektywa w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, czyli tzw. dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). Dyrektywa zakłada rozszerzenie zakresu obowiązków związanych z raportowaniem niefinansowym, czyli raportowaniem w zakresie dotyczącym kwestii środowiskowych, społecznych i zarządzania. Na zmiany, jakie za sobą niesie, przygotować się muszą w pierwszej kolejności duże przedsiębiorstwa notowane na giełdzie – te, które raportują już na podstawie dyrektywy o sprawozdawczości niefinansowej NFRD. To one jako pierwsze już w 2025 roku będą składać sprawozdania z uwzględnieniem nowych zasad, a dane, jakie będą objęte sprawozdaniem, należy zacząć zbierać już od początku 2024 roku.

Nie oznacza to, że wymogi dyrektywy CSRD nie obejmą innych przedsiębiorstw. Przepisy dyrektywy przewidują stopniowe rozszerzanie zakresu stosowania na nowe grupy podmiotów. W 2026 roku raportować zaczną pozostałe, nienotowane na giełdzie duże jednostki, niepodlegające obowiązkom dyrektywy NFRD. W kolejnym 2027 roku sprawozdania przedstawią między innymi notowane na giełdzie małe i średnie przedsiębiorstwa. Te jednostki wyjątkowo mogą skorzystać z uprawnienia do odstąpienia od raportowania o dwa lata. W końcu, w 2029 roku obowiązki obejmą również niektóre jednostki zależne i oddziały przedsiębiorstw spoza Unii Europejskiej, które prowadzą działalność na terytorium UE.

Celem dyrektywy CSRD jest stworzenie jasnych i jednolitych ram sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. Nowe przepisy mają skutecznie ukrócić praktyki greenwashingu i zapobiec podawania przez firmy wybiórczych bądź niemożliwych do porównania czy weryfikacji danych. Dzięki nowym zasadom przedsiębiorstwa będą musiały ujawnić informacje na temat zrównoważonego rozwoju przede wszystkim dwóm grupom: inwestorom i użytkownikom. Potrzeba uzyskania danych na temat zrównoważonego rozwoju wynika z rosnącej świadomości ryzyka i możliwości związanych z podejściem konkretnych przedsiębiorstw do kwestii środowiskowych czy społecznych.

Przepisy dyrektyw unijnych nie są bezpośrednio stosowane i wymagają uprzedniej implementacji do krajowych porządków prawnych. W przypadku CSRD, państwa członkowskie UE mają czas do 6 lipca 2024 r. na dokonanie transpozycji do prawa krajowego. Jednak pomimo tego, że krajowe przepisy jeszcze nie obowiązują, największe spółki giełdowe muszą już rozpocząć przygotowania do sporządzania raportów niefinansowych w nowej odsłonie.

Z pomocą przychodzi przyjęty w lipcu tego roku przez Komisję Europejską w postaci rozporządzenia delegowanego pierwszy zestaw standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (European Sustainability Reporting Standards – ESRS). Mają zapewnić, by jednostki objęte obowiązkiem sprawozdawczości sporządzały raporty w sposób jednolity. Standardy zaczną obowiązywać dopiero po oficjalnej publikacji rozporządzenia, a początek ich stosowania planowany jest na 1 stycznia 2024 r. Obejmują wszystkie sektory i znajdują zastosowanie do wszystkich jednostek objętych zakresem CSRD (niezależnie od sektora lub sektorów, w których dana jednostka prowadzi działalność). Do czerwca 2024 roku Komisja ma przyjąć kolejne zestawy standardów raportowania, obejmujące: standardy sektorowe, uproszczone standardy dla małych i średnich przedsiębiorstw giełdowych oraz standardy dla jednostek spoza UE.

Przyjęte dotychczas standardy sprawozdawczości wprowadzają dwa standardy ogólne, z czego pierwszy stanowi uniwersalną instrukcję raportowania, zaś drugi przewiduje które informacje powinny być przedstawiane na ogólnym poziomie co do wszystkich kwestii dotyczących zrównoważonego rozwoju. Oprócz tego, ESRS zawierają dziesięć standardów tematycznych, dotyczących: zmiany klimatu, zanieczyszczenia, wody i zasobów morskich, bioróżnorodności i ekosystemów, korzystania z zasobów i gospodarki o obiegu zamkniętym, zatrudnienia, pracowników w łańcuchu wartości, dotkniętych społeczności, konsumentów i użytkowników końcowych oraz kwestii zarządczych.

Informacje zgłaszane w raportach powinny być zrozumiałe, istotne, weryfikowalne, porównywalne i wiernie przedstawione. Co istotne, raporty obejmą nie tylko dane historyczne – raportujące jednostki powinny przedstawić zarówno ujęcie retrospektywne, jak i strategie i cele podmiotu w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej.

Raporty mają stanowić odrębną sekcję sprawozdania z działalności i mają być sporządzone w elektronicznym formacie raportowania XHTML. Przepisy wprowadzają także wymóg badania sprawozdania przez biegłego rewidenta lub firmę audytorską.

Dostosowanie się do nowych wymogów szczególnie dla części przedsiębiorców, którzy dotychczas nie składali raportów niefinansowych, będzie wiązać się z koniecznością wprowadzenia zmian organizacyjnych i rozpoczęcia budowy bazy dużej ilości danych z poszczególnych obszarów działalności przedsiębiorstwa. Biorąc zaś pod uwagę obszerność regulacji i relatywnie krótki czas pozostały na przygotowania – praktyczne wdrożenie nowych zasad raportowania z pewnością stanowić będzie olbrzymie wyzwanie.