Blog

Zadłużony, niechciany spadek, częstokroć przypadający po osobie, z którą mieliśmy ograniczony kontakt, stanowi nie lada problem. Ten staje się jeszcze większy, gdy w końcu przypada on małoletnim dzieciom. Ustawodawca postanowił wyjść naprzeciw rodzicom, którzy odrzucają spadek z uwagi na znajdujące się w nim pasywa, a jednocześnie to samo planują zrobić w imieniu swoich małoletnich dzieci. Do tej pory potrzebowali w tym celu odrębnej zgody sądu opiekuńczego, co powodowało konieczność wszczynania kolejnej, skomplikowanej procedury. 

Jak wygląda odrzucenie spadku po zmianach? 

Od 15 listopada 2023 r. rodzice planujący odrzucić spadek w imieniu swoich dzieci mogą zrobić to bez występowania o zgodę na wykonanie tzw. czynności przekraczającej zwykły zarząd majątkiem dziecka. Jednak, by było to możliwe muszą spełnić następujące warunki: 

• to rodzic najpierw we własnym imieniu odrzuca spadek; 
• odrzucenie spadku w imieniu małoletniego dziecka jest dokonywane przez rodzica, który posiada władzę rodzicielską i robi to za zgodą drugiego rodzica również posiadającego władzę rodzicielską albo oboje rodzice odrzucają spadek wspólnie w imieniu dziecka; 
•  spadek zostaje odrzucony także przez rodzeństwo małoletniego (inni zstępni rodziców tego dziecka dokonujący czynności por. art. 101 § 4 k.r.o.).

W praktyce najczęściej dotyczy to sytuacji, w których rodzic dziedziczy ustawowo spadek po dalekim krewnym, a następnie odrzuca z uwagi na występujące w nim zadłużenie lub też niewiedzę dotyczącą tego co wchodzi w skład spadku. W takich wypadkach po odrzuceniu spadku przez rodzica przechodził on na rzecz jego małoletnich dzieci. Jeśli rodzic chciał odrzucić spadek musiał uzyskać zgodę sądu opiekuńczego. Aktualnie takiej zgody już nie będzie potrzebował. 

W innych przypadkach, np. kiedy do spadku został powołany z testamentu tylko małoletni, w dalszym ciągu będą obowiązywać dotychczasowe zasady zgodnie, z którymi na przyjęcie wprost lub odrzucenie spadku konieczna jest zgoda sądu. 

Jak odrzucić spadek na nowych zasadach? 

Jeśli zostały spełnione powyższe przesłanki możliwe jest odrzucenie spadku na nowych zasadach. Odrzucenia dokonuje się u notariusza poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia do protokołu lub przed sądem składając wniosek o odebranie oświadczenia o odrzuceniu spadku  

Ile mam czasu? 

Zmiany nie objęły ogólnych zasad odrzucania spadku – w dalszym ciągu ustawodawca przewiduje 6 miesięczny okres na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Termin ten biegnie od momentu dowiedzenia się o tytule swego powołania do spadku. To zaś oznacza, że w przypadku rodziców, którzy sami najpierw odrzucają spadek w swoim imieniu, termin 6-miesięczny dla złożenia oświadczenia w imieniu małoletnich rozpoczyna swój bieg w dniu odrzucenia spadku przez rodzica. 

Podstawa prawna nowych zasad:

Art.  101.  [Zarząd majątkiem dziecka] 

§ 1. – § 3. […]

§  4. Jeżeli dziecko jest powołane do dziedziczenia wskutek uprzedniego odrzucenia spadku przez rodzica, to czynność polegająca na odrzuceniu spadku w imieniu dziecka przez rodzica, któremu w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, gdy jest dokonywana za zgodą drugiego z rodziców, któremu również w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, albo gdy jest dokonywana wspólnie, nie wymaga zezwolenia sądu opiekuńczego albo, w przypadkach wskazanych w art. 640¹ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, sądu spadku – jeżeli spadek odrzucają inni zstępni rodziców tego dziecka. W braku porozumienia rodziców stosuje się przepis § 3.