Blog

Autor:

  • Odzyskanie nieruchomości wskutek unieważnienia aktu notarialnego
    Patrycja Bolkowska

    Prawnik, Kancelaria Adwokacka Duraj Reck i Partnerzy

17 października 2022

Odzyskanie nieruchomości wskutek unieważnienia aktu notarialnego

Zgodnie z art. 82 Kodeksu cywilnego nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niepełnosprawności umysłowej albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych. W związku z powyższym dla zaistnienia wady oświadczenia woli na gruncie kodeksowym wystarczające jest wystąpienie jednego z następujących stanów: brak świadomości albo swobody, choć granice między nimi są płynne. Istotnym w takich przypadkach jest właściwe zdefiniowanie pojęcia stanu wyłączającego świadome lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli w kategoriach prawnych, a nie czysto medycznych.

Ustawodawca wyróżnił stan wyłączający świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli oraz stan wyłączający swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Brak świadomości jest powszechnie definiowany jako stan braku rozeznania, niemożność zrozumienia zachowań własnych i cudzych czy niezdawanie sobie sprawy ze znaczenia i skutków własnego postępowania. 

Z kolei stan wyłączający swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli oznacza przypadek, w którym oświadczający jest świadomy swego zachowania ujawniającego wolę wywołania skutków prawnych, jednakże nie działa swobodnie, lecz pod wpływem czynnika, któremu nie jest w stanie się przeciwstawić. To również przypadek, w którym wystarczy istnienie takiego stanu, który oznacza brak samodzielności, pozostawanie pod dominującym wpływem innej osoby, połączone z utratą wewnętrznego poczucia swobody podejmowania decyzji. W każdym razie samo ograniczenie swobody, np. w wyniku sugestii, nie jest wystarczające, jednak z drugiej strony w przypadku osłabienia władz umysłowych oświadczającego także nacisk zewnętrzny może prowadzić do wyłączenia swobody powzięcia decyzji. 

Co do zasady, zazwyczaj przyjmuje się, że na gruncie art. 82 k.c. chodzi jedynie o przypadki, w których brak swobody wynika z okoliczności wewnętrznych, dotyczących stanu psychiki samego oświadczającego, tkwiących w nim samym (np. złożenie oświadczenia woli pod wpływem głodu narkotycznego), a poza jego zakresem zastosowania pozostają sytuacje, w których oświadczający podejmuje decyzję pod presją okoliczności zewnętrznych – np. natarczywej prośby czy groźby, trudności życiowych czy też presji ekonomicznej. 

Innymi okolicznościami decydującymi o braku swobody jest także uwarunkowana przyczynami wewnętrznymi słabość woli, wyłączająca możliwość oparcia się naciskom zewnętrznym (np. w wyniku ciężkiej choroby siły chorego zostały wyczerpane do tego stopnia, że nie jest zdolny, mimo posiadania świadomości, przeciwstawić się zewnętrznym naciskom, zwłaszcza osób, bez opieki których nie może funkcjonować – por. orzeczenie SN z 2.09.1948).

Więcej na blogu:

  • 12/02/2025

    03 magdalena czech kw web

    Magdalena Czech

    1 stycznia 2025 roku weszła w życie nowa Polska Klasyfikacja Działalności (PKD 2025). Jeśli prowadzisz firmę, to ta zmiana Cię dotyczy! Nowe przepisy mają na celu dostosowanie klasyfikacji do realiów współczesnego biznesu, w tym rozwoju gospodarki cyfrowej, e-commerce i technologii ekologicznych. To duża zmiana, która może wpłynąć na podatki, dotacje i obowiązki administracyjne.

  • 24/01/2025

    Marta Pelc

    Wizyta u lekarza „na NFZ” każdemu kojarzy się z długą kolejką oczekujących. Zasadą jest, że w przypadku chęci skorzystania z świadczeń opieki zdrowotnej w szpitalach, świadczeń specjalistycznych w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej oraz stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych innych niż szpitalne, udziela się ich według kolejności zgłoszenia, a pacjent umieszczany jest na liście oczekujących

  • 12/01/2025

    swoboda kamila web

    Kamila Swoboda

    Niedostępność towaru zakupionego przez konsumenta to częsty przypadek. Zdarza się bowiem, że po zakupie internetowym towar, którego on dotyczy, okazuje się poza zasięgiem sprzedawcy, który nie uaktualnił oferty. Najczęstszym rozwiązaniem takiej sytuacji jest zwrot gotówki oraz anulowanie zakupu, lecz czy stanowi to działanie prawidłowe ze względu na prawa konsumenta?