Blog

Wirus SARS-CoV-2 zmienił nasze codzienne funkcjonowanie. Coraz więcej Polaków jest zakażonych, coraz więcej osób kierowanych jest na kwarantannę. Osoba poddana takiej kwarantannie nie może wychodzić z domu lub też innego miejsca, które zostało taką kwarantanną objęte. Oznacza to tym samym, że nie ma ona możliwości normalnego funkcjonowania, w tym np. uzyskania w sposób tradycyjny recepty na zażywane dotychczas (lub nowe) leki. Na szczęście pacjent może skorzystać z uregulowanej niedawno w naszym porządku prawnym tzw. e-recepty, czyli recepty w wersji elektronicznej. Jak osoba objęta kwarantanną może uzyskać taką receptę, a następnie – bezpiecznie ją zrealizować? 

Pacjentowi do uzyskania e-recepty potrzebny jest dostęp do Internetu bądź też telefonu. Lekarz wystawia receptę elektroniczną na podstawie przeprowadzonego wywiadu. Uprawnienia do wystawiania e-recept mają także dentyści, pielęgniarki, położne oraz felczerzy i starci felczerzy. Ponadto, prawo nakłada obowiązek rejestracji w systemie informatycznym umożliwiającym wystawianie recept elektronicznych przez placówki ochrony zdrowia oraz lekarzy prowadzących indywidualną praktykę lekarską. 

Zgodnie z art. 96b Prawa farmaceutycznego, lekarz wystawiający receptę, przekazuje pacjentowi informacje wyszczególnione w ust. 1 tego przepisu, w tym 4-cyfrowy kod umożliwiający dostęp do recepty lub pakietu recept i ich realizację, na wskazany w systemie informacji w ochronie zdrowia adres poczty elektronicznej lub numer telefonu pacjenta, w postaci wiadomości tekstowej zawierającej co najmniej kod dostępu oraz informację o konieczności podania numeru PESEL przy realizacji recepty. Do wskazanych w art. 96b ust. 1 Prawa farmaceutycznego informacji, pacjent ma również dostęp w Internetowym Koncie Pacjenta.

Warto zaznaczyć, że tylko w odniesieniu do przekazania informacji dotyczących e-recepty w formie wydruku, przepisy wprost wskazują, że taki wydruk (a więc także znajdujący się na nim 4-cyfrowy kod dostępu do recepty elektronicznej) wydaje osoba wystawiająca receptę. Przepisy nie precyzują wprost, kto może tych informacji udzielić w przypadku przekazywania ich za pośrednictwem poczty elektronicznej lub SMS, jednak, jako że w normie wskazano, iż takie przekazanie informacji jest dopuszczalne za pośrednictwem wymienionych środków kontaktu (jeżeli są one wskazane w systemie informacji w ochronie zdrowia), wnioskować należy, że takie informacje mogą być udzielanie przez osobę uprawnioną do pracy w tym systemie. Również Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wyraźnie wypowiedział się w tym temacie wskazując, że informacji dotyczących e-recepty – niezależnie od sposobu ich przekazania – pacjent może żądać od osoby, która wystawiła receptę. Jeśli więc receptę dla konkretnego pacjenta wystawił lekarz, to tylko ten lekarz może przekazać kod dostępu do tej recepty pacjentowi. Oczywiście w przypadku, gdy lekarze zostaną obciążeni pracą do tego stopnia, że niemożliwe będzie podawanie numerów dostępowych do e-recept przez nich osobiście, to z uwagi na zapewnienia opieki zdrowotnej oraz mając na względzie dobro pacjentów, nie będzie przeciwwskazań, żeby informacji tych udzielali także inni pracownicy placówek medycznych (pod warunkiem zachowania wszelkich środków ostrożności, zapewniających by dane te nie dostały się w niepowołane ręce).

E-receptę pacjent może zrealizować w każdej aptece lub punkcie aptecznym na terenie kraju. Aby wykupić lek z e-recepty, pacjent musi podać farmaceucie 4-cyfrowy kod otrzymany za pośrednictwem wiadomości SMS oraz swój PESEL, albo przeznaczony do zeskanowania kod kreskowy z e-recepty, którą przesłano pacjentowi pocztą elektroniczną. Do apteki w imieniu osoby objętej kwarantanną może udać się osoba bliska, której pacjent przekaże kod dostępowy do e-recepty na przykład drogą elektroniczną. 

Dostarczenia leku najbezpieczniej byłoby dokonywać bezkontaktowo, a zatem pozostawiając zakupione leki pod drzwiami mieszkania pacjenta, przy jednoczesnym poinformowaniu go, że jego recepta została zrealizowana. Aby proces realizacji recept przez osoby bliskie na rzecz osób objętych kwarantanną był maksymalnie usprawniony, warto pamiętać o możliwości nadawania w Internetowym Koncie Pacjenta odpowiednich upoważnień dla takich osób (za pośrednictwem systemu można nadać uprawnienia dostępu dla osoby bliskiej do wybranych przez pacjenta danych oraz określić ten dostęp czasowo), przy czym, aby tego dokonać, obydwie osoby muszą posiadać aktywne konta pacjenta we wskazanym systemie. 

Możliwa jest również samodzielna realizacja recepty elektronicznej przez pacjenta objętego kwarantanną, bez wychodzenia z domu. Apteki wychodząc naprzeciw potrzebom pacjentów w tej szczególnej sytuacji, umożliwiają im przesyłanie informacji o e-receptach, bez względu na formę, w jakiej zostały przez pacjenta uzyskane (a więc nie tylko otrzymanego w wiadomości SMS kodu dostępowego oraz numeru PESEL, czy przeznaczonego do zeskanowania kodu kreskowego e-recepty, którą przesłano pacjentowi pocztą elektroniczną, ale także skanu wydruku informacyjnego), na adres e-mail apteki. W taki sam sposób pacjenci objęci kwarantanną mogą zamówić w aptekach produkty wydawane bez recepty. W terminie uzgodnionym przez aptekę i płatnika, za zamówione leki można dokonać płatności w formie przelewu. Czas przygotowania zamówienia jest zależny od jego wielkości, ale co do zasady odbywa się do 24 godzin od momentu przesłania zamówienia, a w przypadku ewentualnych większych zamówień (np. w przypadku dostawy do objętego kwarantanną domu pomocy społecznej), czas realizacji może się odpowiednio wydłużyć. 

W sytuacji, gdy w miejscu objętym kwarantanną przebywa więcej osób, leki zostaną posegregowane do odrębnych opakowań, w których umieszczone zostaną dane osobowe konkretnego pacjenta, dla którego konkretne leki są przeznaczone. Cała przesyłka kierowana pod ten sam adres umieszczana jest w opakowaniu zbiorczym, odpowiednio zabezpieczonym i opisanym danymi osobowymi i adresowymi pacjenta lub nazwą i danymi adresowymi płatnika, jeżeli zamówienia dokonuje instytucja objęta kwarantanną. Tak przygotowany towar po wcześniejszym uzgodnieniu daty i godziny, może być wydany odpowiednim służbom, w celu doręczenia go bezpośrednio pod drzwi pacjentów.  

Korzystanie z przedstawionych w artykule rozwiązań w zakresie pozyskiwania e-recept na leki i realizacji tych recept za pośrednictwem osób bliskich, zalecane jest nie tylko osobom objętym kwarantanną, ale również osobom starszym, kwalifikującym się do grupy podwyższonego ryzyka zarażenia wirusem SARS-CoV-2, które w szczególności powinny ograniczyć wizyty w miejscach publicznych. 

Autor:

Katarzyna Wojciechowska – prawnik, kancelaria Duraj Recj i Partnerzy