Blog

Realizacja dużych inwestycji często wymaga współpracy wielu przedsiębiorców. Swobodne uregulowanie zasad współpracy umożliwia przedsiębiorcom zawarcie umowy konsorcjum, należącej do tzw. umów nienazwanych, czyli takich, które nie zostały wprost stypizowane w przepisach kodeksu cywilnego. 

Konstruowanie treści takiej umowy odbywa się zgodnie z ogólną zasadą swobody kontraktowania, zaś granice umowy wyznaczane są przepisami bezwzględnie obowiązującymi. Umowa ma charakter konsensualny ? stosunek obligacyjny pomiędzy stronami powstaje z chwilą jej zawarcia.

Przedmiotem umowy konsorcjum jest zawarcie porozumienia mającego na celu realizację określonego przedsięwzięcia. Upraszczając, umowa taka zawierana jest przez przedsiębiorców dla osiągnięcia określonego celu gospodarczego. Niewątpliwie zatem umowa konsorcjum powinna określać istotne kwestie takie jak:

a) definicja przedsięwzięcia,

b) zasady współpracy, w tym szczególności zakres obowiązków każdej ze stron, wysokość wynagrodzenia oraz zasady rozliczeń,

c) zasady odpowiedzialności każdej ze stron umowy.

Umowa taka najczęściej zawierana jest w sytuacji, gdy jeden podmiot nie posiada wystarczających sił i środków niezbędnych do realizacji danego zamówienia. W tym celu podmiot ten zawiera porozumienie z innym przedsiębiorcą (lub kilkoma przedsiębiorcami), tak by wspólnymi siłami zrealizować przedsięwzięcie i uzyskać z tego korzyść.

W doktrynie często zwraca się uwagę na podobieństwa pomiędzy umową konsorcjum a umową spółki cywilnej.  W praktyce jednak spółka cywilna nie jest zawiązywana dla realizacji jednego, konkretnego przedsięwzięcia, lecz raczej w celu nawiązania długofalowej współpracy. Konsorcjum zaś ma charakter tymczasowy i, co do zasady, ulega rozwiązaniu po osiągnięciu określonego celu. Co więcej, wspólnicy spółki cywilnej zawsze ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania i zasady tej nie można ograniczyć lub wyłączyć ze skutkiem wobec osób trzecich. W przypadku konsorcjum zasady odpowiedzialności poszczególnych podmiotów wynikają wprost z umowy zawartej pomiędzy nimi. Powyższe stanowisko potwierdził m. in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 listopada 2014 roku, sygn. akt: V CSK 177/14.

W praktyce konsorcja najczęściej zawiązywane są dla dużych przedsięwzięć realizowanych w ramach zamówień publicznych. Jako przykład można tu wymienić inwestycje budowlane, których realizacja wymaga dysponowania odpowiednimi zasobami i środkami (np. budowa autostrady).

Podsumowując, konsorcjum stanowi wygodną alternatywę dla przedsiębiorców, którzy chcą wspólnie realizować dużą inwestycję bez konieczności zrzeszania się w ramach formalnych struktur.