Blog
Przedsiębiorco, zabezpiecz firmę na wypadek śmierci!
Każdy przedsiębiorca – w mniejszym bądź większym stopniu – martwi się o losy swojej firmy. Benjamin Franklin stwierdził niegdyś: „w życiu pewne są tylko śmierć i podatki”. Co ciekawe, polscy przedsiębiorcy świadomi są obowiązku ponoszenia ciężarów publicznych, ale niestety zupełnie zapominają o ochronie firmy na wypadek śmierci. Przedsiębiorcom, którym zależy na losach firmy w przyszłości, adwokaci zalecają skorzystanie z opcji zarządcy sukcesyjnego.
Na czym polega zarząd sukcesyjny?
Zarząd sukcesyjny jest rozwiązaniem tymczasowym na wypadek śmierci przedsiębiorcy i polega na płynnym przekazaniu prowadzenia spraw związanych z przedsiębiorstwem zarządcy sukcesyjnemu, do czasu ustanowienia następców prawnych przedsiębiorstwa. Z tego narzędzia może skorzystać przedsiębiorca, którego działalność gospodarcza została zarejestrowana w CEIDG.
Komu można powierzyć zarząd sukcesyjny?
Zarządcą sukcesyjnym może być każda osoba fizyczna pod warunkiem, że posiada pełną zdolność do czynności prawnych i nie został wobec niej orzeczony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Znaczącym ułatwieniem jest to, że przy wyborze potencjalnego kandydata nie ma znaczenia, czy jest on spokrewniony z przedsiębiorcą oraz czy posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe. Niewątpliwie odpowiednim kandydatem na zarządcę sukcesyjnego będzie osoba rozeznana w sprawach przedsiębiorstwa, która najpełniej zabezpieczy interesy i zapewni dalszą organizację firmy. Zarządcę sukcesyjnego przedsiębiorca może ustanowić w każdym czasie.
W jaki sposób ustanowić zarządcę sukcesyjnego?
Wniosek o ustanowienie zarządcy sukcesyjnego przedsiębiorca może złożyć elektronicznie za pośrednictwem urzędowego formularza CEIDG – ZS lub w wybranym urzędzie gminy. Do zgłoszenia wystarczy dołączyć:
- oświadczenie przedsiębiorcy o powołaniu zarządcy sukcesyjnego
oraz
- zgodę osoby, która ma objąć funkcję zarządcy sukcesyjnego.
Wniosek o ustanowienie zarządcy sukcesyjnego nie podlega żadnej opłacie.
Od kiedy zarządca może pełnić swoje obowiązki?
Zarządca sukcesyjny zaczyna pełnić swoje obowiązki z chwilą śmierci przedsiębiorcy i sprawuje je do czasu ustanowienia następców prawnych, w każdym razie nie dłużej niż 2 lata. Jeżeli w tym czasie nie zostaną wyznaczeni spadkobiercy, sąd biorąc pod uwagę ważne powody może przedłużyć zarząd sukcesyjny do lat 5.
Jakie wynagrodzenie otrzyma zarządca?
Zarządcy sukcesyjnemu przysługuje wynagrodzenie za pełnienie swojej funkcji. W tym zakresie zastosowanie znajdują przepisy kodeksu cywilnego o zleceniu. Oznacza to, że jeżeli nie określono wysokości wynagrodzenia, zarządcy sukcesyjnemu będzie przysługiwało wynagrodzenie odpowiadające jego nakładowi pracy.
Czy można odwołać zarządcę sukcesyjnego?
Zarządca sukcesyjny może zostać odwołany w każdym momencie. W tej sytuacji przedsiębiorca musi jedynie złożyć zarządcy sukcesyjnemu oświadczenie o jego odwołaniu. Zarządca sukcesyjny również może złożyć przedsiębiorcy rezygnację z pełnienia funkcji. W obu przypadkach przedsiębiorca obowiązany jest dokonać zgłoszenia do CEIDG najpóźniej następnego dnia roboczego.
Rezerwowy zarządca sukcesyjny
Przedsiębiorcy przysługuje możliwość powołania rezerwowego zarządcy sukcesyjnego na wypadek, gdyby zarządca sukcesyjny powołany w pierwszej kolejności zrezygnował z pełnienia tej funkcji albo nie mógł jej pełnić z powodu:
- śmierci;
- odwołania;
- ograniczenia lub utraty zdolności do czynności prawnej;
- orzeczenia względem niego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.
Co w sytuacji, gdy przedsiębiorca nie ustanowił za życia zarządcę sukcesyjnego?
Śmierć przedsiębiorcy uruchamia drugi tryb ustanowienia zarządcy sukcesyjnego, z którego może skorzystać ograniczony krąg następców prawnych i to pod następującymi rygoryzmami:
- wybór zarządcy sukcesyjnego dokonują spadkobiercy, którzy posiadają łącznie ponad 85% udziałów w przedsiębiorstwie,
- zgłoszenie zarządcy sukcesyjnego musi nastąpić w nieprzekraczalnym terminie 2 miesięcy,
- dla oświadczenia oraz zgody na ustanowienie zarządcy sukcesyjnego wymagana jest forma aktu notarialnego, co wiąże się z obowiązkiem uiszczenia opłaty notarialnej.
Problem może pojawić się w sytuacji, w której następcy prawni posiadający wymaganą ilość udziałów nie zgromadzą się i nie dokonają zgłoszenia zarządcy sukcesyjnego w tym krótkim terminie, jakim są 2 miesiące. Po tym czasie nie będzie możliwości ustanowienia zarządcy sukcesyjnego.
Lepiej zapobiegać niż leczyć – korzyści płynące z ustanowienia zarządu sukcesyjnego za życia
Zarządca sukcesyjny to gwarancja utrzymania statusu i ciągłości prowadzenia przedsiębiorstwa, na którą składają się między innymi:
- zachowanie w mocy umów cywilnoprawnych zawartych z kontrahentami;
- zachowanie w mocy umów o pracę zawartych z pracownikami przedsiębiorstwa;
- zachowanie uprawnienia do uzyskania ciągłości koncesji, zezwoleń, pozwoleń i innych decyzji;
- pominięcie okresu przejściowego w przedsiębiorstwie;
- partycypacja spadkobierców w zysku przedsiębiorstwa, w części odpowiadającej ich udziałom.
Konkludując, rola zarządcy sukcesyjnego sprowadza się do zamortyzowania i upłynnienia przejścia przedsiębiorstwa, które przypadnie w ręce następców prawnych przedsiębiorcy. Rozwiązanie takie pozytywnie wpływa na kondycję przedsiębiorstwa, niemniej ważne jest, aby skorzystać z niego, dopóki mamy taką możliwość.
Autor:
Martyna Czmok – kancelaria Duraj Reck i Partnerzy
