Blog

Autor:

  • Przedsiębiorczy konsument w toku reklamacji
    Kamila Swoboda

    Legal Asisstant, Kancelaria Adwokacka Duraj Reck i Partnerzy

30 kwietnia 2024

Przedsiębiorczy konsument w toku reklamacji

Przepisy w obecnie obowiązującym kształcie umożliwiają kupującemu reklamowanie towaru zarówno na podstawie gwarancji, jak i z tytułu braku zgodności z umową. Wobec tego winno się wskazać, że na podstawie art. 579 Kodeksu cywilnego (1) konsument jest uprawniony do wykonywania uprawnienia z tytułu niezgodności rzeczy sprzedanej z umową (rękojmi) niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji. Sprawa komplikuje się jednak w sytuacji, w której klient dokona zakupu na firmę. Co w takiej sytuacji? Jaki wpływ na ochronę konsumencką ma status kupującego?

W celu przedstawienia rozwiązania dla ww. dylematu można posłużyć się następującym przykładem. Ze względu na otrzymaną reklamację z tytułu rękojmi, dotyczącą towaru zakupionego w styczniu 2022 roku, Sprzedawca bez zbędnej zwłoki przekazał rzecz sprzedaną do autoryzowanej jednostki serwisowej. W wyniku podjętych czynności rzeczywiście wskazano na istnienie nieprawidłowości urządzenia. Tym samym, doszło do spełnienia podstawowej przesłanki odpowiedzialności Sprzedawcy, czego konsekwencją jest obowiązek doprowadzenia towaru do zgodności z umową (2). Nieoczekiwanie serwis przedstawił stanowisko, zgodnie z którym dokonanie naprawy nie jest możliwe ze względu na to, że towar został zakupiony na firmę.

Mając na względzie fakt, zgodnie z którym serwis w ramach wyjaśnienia przyczyn braku możliwości przeprowadzenia naprawy powołał się na status przedsiębiorcy, należy w tym miejscu przedstawić kategorie kupujących. Począwszy od dnia 1 stycznia 2021 roku, rozróżniamy cztery główne grupy nabywców:

  1. konsumenci (osoby fizyczne, które dokonują codziennych zakupów),
  2. przedsiębiorcy, którzy dokonują zakupów niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
  3. osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, zarejestrowaną w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), zawierające umowę bezpośrednio związaną z prowadzoną działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla nich charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej
  4. przedsiębiorcy, którzy dokonują zakupów bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością (3).

Status kupującego wpływa bowiem na zakres przysługującej ochrony konsumenckiej. Dlatego też konsumenci i przedsiębiorcy dokonujący zakupów niezwiązanych z działalnością gospodarczą mogą korzystać ze wszystkich praw konsumenckich. Z kolei przedsiębiorcy, jako strona profesjonalna, rezygnują z większości zabezpieczeń prawnych przysługujących konsumentom, przede wszystkim ze względu na dowolność zawierania umów pomiędzy sobą.

W związku z nowelizacją, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2023 roku (4), do towarów zakupionych po tej dacie, w miejsce przepisów Działu II Kodeksu cywilnego Rękojmia za wady, zastosowanie znajdują przepisy Ustawy z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta (5). Należy mieć jednak na uwadze, że powyższa zmiana dotyczy konsumentów. W stosunku do przedsiębiorców właściwe pozostają przepisy Działu II Kodeksu cywilnego Rękojmia za wady.

Przykładowa sytuacja, związana z odmową dokonania naprawy przez serwis, którą posłużyliśmy się na początku, dotyczy osoby fizycznej prowadzącej firmę handlowo-usługową. Mając na względzie ogół dotychczas udzielonych wyjaśnień, w toku procedowania reklamacji w pierwszej kolejności winno się sprawdzić formę działalności kupującego. Jeżeli dojdzie do stwierdzenia innej aniżeli osoby fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą, zarejestrowaną w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), wówczas prawidłowym jest stwierdzenie, zgodnie z którym zakupu dokonał przedsiębiorca, wobec czego zastosowanie znajdą przepisy Kodeksu cywilnego.

Po zweryfikowaniu tego, że mamy do czynienia z jednoosobową działalnością gospodarczą, koniecznym jest sprawdzenie przedmiotu jej działalności na podstawie kodów PKD (Polska Klasyfikacja Działalności). We wskazanym przykładzie serwis odmówił dokonania naprawy towaru jakim był iPhone, podczas gdy kupujący prowadził działalność, zajmującą się głównie transportem drogowym, zbieraniem odpadów oraz sprzedażą części samochodowych. Ze względu na przedstawiony podział kupujących, Klient może skorzystać z ochrony przysługującej konsumentom, ponieważ zakup nie miał dla niego charakteru zawodowego.

W tym miejscu winno się wyjaśnić, że zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego w brzmieniu obowiązującym od 1 czerwca 2020 roku, umowa ma dla jednoosobowego przedsiębiorcy charakter zawodowy wtedy, gdy wynika to z przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej udostępnionego na podstawie przepisów o CEIDG (art. 3855 k.c.) (6). Jak celnie wyjaśnia B. Gliniecki pojęcie ,,charakter zawodowy’’ należy rozumieć jako okoliczność, ze względu na którą treść zawartej umowy wskazuje na to, że czynność ta nie mieści się w zakresie określonej działalności gospodarczej prowadzonej przez kupującego. Tym samym nie stanowi ona czynności, którą wykonuje profesjonalnie, a jest raczej działaniem o charakterze incydentalnym, ubocznym.

W świetle powyższych wyjaśnień, niezrozumiałe pozostaje stanowisko serwisu, zgodnie z którym dokonanie zakupu na firmę uniemożliwia dokonanie naprawy z tytułu rękojmi. Należy zwrócić uwagę na to, że podstawą zgłoszenia w niniejszej sprawie nie była gwarancja, a to właśnie w takim wypadku Gwarant, m. in. Producent, może kształtować swoje oświadczenie, według którego przebiega reklamacja, w sposób dowolny (7).

Mając powyższe na względzie, nie sposób wskazać podstaw do tego, aby serwis odmówił dokonania przeprowadzenia naprawy, a tym samym uniemożliwił Sprzedawcy wywiązanie się względem kupującego ze swoich obowiązków ustawowych. Możliwe, że w tym przypadku Gwarant przewidział krótszy okres odpowiedzialności w stosunku do towarów zakupionych na firmę, a serwis błędnie wziął ten fakt pod uwagę.

Z racji omawianej tematyki, niezbędnym wydaje się wskazanie największego błędu, jakiego w tym przypadku dopuścił się serwis. Mianowicie, doszło do automatycznego przyjęcia tego, że każdorazowo, gdy kupujący dokonuje zakupu na firmę, mamy do czynienia z przedsiębiorcą, w konsekwencji czego nie znajdują zastosowania przepisy Ustawy z dnia 30 maja 2014 roku o ochronie praw konsumenta, a tym samym dochodzi do ograniczenia praw konsumenckich. Przedstawione na wstępie rozróżnienie kategorii kupujących oraz ogół udzielonych wyjaśnień jasno wykazują niesłuszność takiego działania.

Niezmiennie winno się mieć na uwadze, że w przypadku wątpliwości lub sporu pomiędzy sprzedawcą a klientem, konsument uważany jest za stronę słabszą, z racji czego jest objęty szczególną ochroną prawną. W związku z tym Sprzedawca oraz Gwarant, a także inne podmioty uczestniczące w procedurze reklamacji, w tym przede wszystkim serwis, powinny z ostrożnością i uwagą podchodzić do zgłoszeń kupujących. Wobec licznych zmian przepisów, uważne śledzenie nowelizacji może przysparzać trudności, lecz równie istotne zdaje się być unikanie wszelkiego rodzaju automatyzmów oraz weryfikacja stanowisk.

(1) Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93), dalej jako: ,,k.c.’’.

(2) D. Bierecki [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, Warszawa 2019, art. 556.

(3) https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00310 (dostęp: 28.03.2024 r.).

(4) Zmiany, które weszły w życie 1 stycznia 2023 r. służą implementacji dwóch unijnych dyrektyw: numer 2019/770, tak zwanej dyrektywy cyfrowej lub DCD  oraz numer 2019/771, tak zwanej dyrektywy towarowej lub SGD.

(5) Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz.U. 2014 poz. 827), dalej jako: ,,u.p.k.’’.

(6) B. Gliniecki [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, LEX/el. 2023, art. 385(5).

(7) A. Kozioł [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Zobowiązania. Część szczególna (art. 535-764(9)), red. M. Fras, M. Habdas, WKP 2018, art. 577.

Więcej na blogu:

  • 12/02/2025

    03 magdalena czech kw web

    Magdalena Czech

    1 stycznia 2025 roku weszła w życie nowa Polska Klasyfikacja Działalności (PKD 2025). Jeśli prowadzisz firmę, to ta zmiana Cię dotyczy! Nowe przepisy mają na celu dostosowanie klasyfikacji do realiów współczesnego biznesu, w tym rozwoju gospodarki cyfrowej, e-commerce i technologii ekologicznych. To duża zmiana, która może wpłynąć na podatki, dotacje i obowiązki administracyjne.

  • 24/01/2025

    Marta Pelc

    Wizyta u lekarza „na NFZ” każdemu kojarzy się z długą kolejką oczekujących. Zasadą jest, że w przypadku chęci skorzystania z świadczeń opieki zdrowotnej w szpitalach, świadczeń specjalistycznych w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej oraz stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych innych niż szpitalne, udziela się ich według kolejności zgłoszenia, a pacjent umieszczany jest na liście oczekujących

  • 12/01/2025

    swoboda kamila web

    Kamila Swoboda

    Niedostępność towaru zakupionego przez konsumenta to częsty przypadek. Zdarza się bowiem, że po zakupie internetowym towar, którego on dotyczy, okazuje się poza zasięgiem sprzedawcy, który nie uaktualnił oferty. Najczęstszym rozwiązaniem takiej sytuacji jest zwrot gotówki oraz anulowanie zakupu, lecz czy stanowi to działanie prawidłowe ze względu na prawa konsumenta?