Na potrzeby niniejszego wpisu przyjmijmy następujący stan faktyczny: zespół ratownictwa medycznego przetransportował do szpitala pacjenta z ostrą niewydolnością serca, który od wielu lat cierpi na cukrzycę i wymaga insulinoterapii. Pacjent kilka dni spędził na Oddziale Intensywnej Opieki Medycznej, w stanie śpiączki farmakologicznej. Po ustabilizowaniu sytuacji oraz wybudzeniu, przeniesiony został na oddział kardiologiczny, na którym przebywał kolejnych kilka dni. 

Łączny okres hospitalizacji wyniósł ponad 2 tygodnie. Pacjenta wypisano ze szpitala z nieuregulowanym poziomem glukozy we krwi oraz znacznymi jej wahaniami. Wcześniej przy regularnym stosowaniu insuliny pacjent nie miał takich problemów.

Jak się później okazało, insulina zgodnie z zaleceniami była podawana pacjentowi jedynie podczas jego pobytu na OIOM’ie, co znalazło odzwierciedlenie w treści sporządzonej dokumentacji medycznej. Brak było jednak jakiejkolwiek informacji na temat zaniechania insulinoterapii w dalszym okresu hospitalizacji, na oddziale kardiologicznym.

Z rozmów pomiędzy pacjentami jak również odwiedzającymi ich członkami rodzin wynika, że tego typu przypadki nie są odosobnione, a pacjenci podczas pobytu w szpitalu często nie otrzymują (pomimo, iż personel został o tym poinformowany) leków, które dotychczas regularnie przyjmowali w związku ze schorzeniami przewlekłymi na które cierpią.

Czy szpital miał obowiązek zapewnić pacjentowi wszelkie leki, w tym te niezwiązane bezpośrednio z przyczyną hospitalizacji? 

Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w treści art. 35 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1373). W myśl ww. przepisu na szpitalu ciąży obowiązek zapewnienia pacjentowi nieodpłatnie leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych, jeżeli są one konieczne do wykonania świadczenia.  

Kiedy zatem wydanie leku należy uznać za konieczne do wykonania świadczenia? Z pomocą przychodzi interpretacja art. 35 ww. ustawy dokonana przez Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, gdzie co prawda podkreślono, iż przepis ten nie nakłada na szpital nieograniczonego obowiązku zapewnienia pacjentowi wszelkich leków, w tym leków, które przyjmował dotychczas w związku z chorobami przewlekłymi. Wyraźnie podkreślono jednak, że niedopuszczalne jest doprowadzenie do sytuacji, w której pobyt pacjenta w szpitalu będzie przyczyną zaprzestania zażywania przez niego leków w ramach kontynuacji terapii schorzeń przewlekłych niebędących przyczyną hospitalizacji.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w doktrynie, gdzie podkreśla się, że „Jedną z cech świadczenia szpitalnego jest jego kompleksowość, co należy rozumieć jako całościową, niewybiórczą opiekę nad pacjentem. Powyższe oznacza, że nie można utożsamiać leku koniecznego do wykonania świadczenia z przyczyną hospitalizacji (…) kompleksowość świadczenia szpitalnego konsumuje w sobie konieczność zapewniania leków, które są konieczne do sprawowania całościowej opieki nad pacjentem.”.